لیموترش: گیاهشناسی، خواص و توصیه‌های قبل از مصرف

محققان در پژوهشی که نتایج آن در  ژورنال International Research of Pharmacy and Pharmacology  منتشر شد، اثر عصاره ی آبی لیموترش را بر فشارخون سرخرگی و فعالیت قلب خرگوش ها بررسی کردند. در این آزمایش، نخست با استفاده از آدرنالین باعث افزایش فشارخون در خرگوش ها شدند، سپس مشاهده کردند که مصرف لیموترش فشارخون بالای ایجاد شده بر اثر آدرنالین را، کاهش داد. این عصاره هم اثرات اینوتروپیک (قدرت انقباض قلب) و هم اثرات کرونوتروپیک (تعداد ضربان قلب) بر فعالیت انقباضی قلب داشت و از انقباض ناشی از آدرنالین کاست.

پژوهشگران این تحقیق مشاهده کردند که این اثر لیموترش با حذف لایه ی اندوتلیوم (لایه ی نازکی از سلول ها که لایه ی داخلی عروق خونی را پوشانده است) از بین رفت و بنابراین چنین نتیجه گیری کردند که احتمالاً مکانیزم های مربوط به اندوتلیوم در این اثر لیمو دخیل هستند.

همچنین نتایج نشان دادند لیموترش باعث فعال شدن نیتریک اکسیدهای اندوتلیال و در نتیجه گشادشدن رگ های خونی می شود.

براساس یافته های حاصل از پژوهشی که در مجله ی پژوهش زیست فناوری میکروبی منتشر شد، اسانس و عصاره ی لیموترش اثر ضدمیکروبی بر میگروارگانیسم های مهم دهانی دارند. محققان معتقدند که خاصیت ضدمیکروبی لیمو به سبب وجود سیترال و کومارین در آن است و به دلیل این خاصیتِ لیمو می توان آن را در درمان عفونت های دهانی به کار برد.

این میوه بـه دلیـل داشتن میزان بالایی از اسیدهای آلی به ویژه اسیدسـیتریک و ایجاد شرایط اسیدي، در درمان بسیاري از عفونت هـاي روده اي هم بکار می رود و کاربرد وسیعی در بهبود بیماري وبـا در مناطق مختلف جهان داشته است، زیرا خاصـیت ضـدمیکروبـی بالایی نسبت به باکتري مولد این بیماري (یعنی ویبریو کلرا) دارد.

به علاوه، لیموترش منبعی غنی از ویتامین C است که از مهمتـرین آنتی اکسیدان هاي شناخته شـده است. ایـن ویتــامین نقــش مهمــی در جلــوگیرِی از پیشــرفت بیمــاري آترواســکلروزیز، ســرطان، امــراض قلبــی و عفونــت هــا دارد.

استفاده از لیمو به دلیل خاصیت ضدالتهابی و آنتی اکسیدانی آن، برای پیشگیری از بیماری هایی نظیر دیابت و چربی خون بالا توصیه شده است. محققان در مطالعه ای نشان دادند، مصرف عصاره ی لیموترش به مدت 6 روز سبب کاهش چشمگیر گلوکز و چربی خون شد. در این بررسی مشخص شد که لیموترش باعث کاهش بیان آنزیم های گلوکز 6- فسفاتاز و فسفوانول پیرووات کربوکسی کیناز کبدی و همچنین افزایش بیان آنزیم های گلوکوکیناز کبدی و GULT4 (یک ناقل گلوکز) در بافت های محیطی می شود. به نظر می رسد لیموترش با افزایش دریافت و متابولیسم گلوکز در کبد و همچنین مهار گلوکونئوژنز (چرخه ی ساخت گلوکز) سبب کاهش قند خون می شود.

محققان در پژوهش های خود مشاهده کردند که مصرف لیموترش در خرگوش های تحت رژیم کلسترول بالا به طور چشمگیری از میزان کلسترول خون کاست. در تحقیق دیگری مصرف روزانه ی 10 درصد لیموترش در آب آشامیدنی موش های صحرایی به مدت پنج هفته توانست سطح کلسترول کل و کلسترول بد (LDL) را به طور چشمگیری کاهش دهد. بسیاری از محققین این آثار را به اسیدهای چرب ضروریِ لیموترش نسبت می دهند. در آزمایش دیگری مشاهده شد که میزان کلسترول کبدی و پلاسما در خون موش هایی که پوست لیمو به آنها خورانده شده کمتر بود. محققان، این کاهش را به فلاونوئید های موجود در لیموترش نسبت دادند. اریوسیترین، هسپیریدین و نارینجین از فلاونوئیدهای لیموترش هستند. برخی تحقیقات اثر هسپیریدین و نارینجین را بر کاهش فشارخون نشان داده اند. اثر کاهندگی اریوسیترین بر کلسترول کل،LDL   و فسفولیپیدهای سرم در موش های صحرایی دارای رژیم پر کلسترول هم، نشان داده شده است.

اخیراً مشخص شده است که فلاونوئیدهایِ لیمو، با کاهش خطر بیماری عروق کرونر قلب مرتبط هستند. به نظر محققان، مصرف اسانس پوست لیمو با کاهش لیپیدهای پلاسما می تواند از بروز آترواسکلروز(تصلب شریان ها) و در نتیجه بیماری های قلبی ـ عروقی بکاهد. محققان در پژوهشی، کاهش تعداد لکوسیت (گلبول سفید خون) را در خون موش های هایپر کلسترولمی مشاهده کردند و دلیل آن را چسبندگی آنها به سطح داخلی دیواره ی عروق بیان کردند. به نظر آنها چون لیمو از میزان کلسترول می کاهد، مصرف آن برای قلب مفید است.

براساس گزارش دپارتمان تغذیه در بیمارستان UW در ویسکانسین، اسیدسیتریک اثر مثبت در رفع سنگ کلیه دارد. هرچه میزان این ماده در ادرار بیشتر باشد، احتمال ایجاد سنگ کلیه کمتر می شود. اسیدسیتریک مانع تشکیل سنگ می شود و در افرادی که سنگ کلیه دارند، از بزرگ شدن سنگ ها جلوگیری می کند. این ماده پوششی روی سنگ ها ایجاد می کند و مانع چسبیدن مواد دیگر به آنها می شود.

اسیدهای موجود در لیموترش به سیستم دفع، کمک و روده ها را تمیز می کنند. مقادیر زیاد آب لیمو همراه با نمک، می تواند مسهل و رفع کننده ی یبوست باشد.

در پژوهشی که نتایج آن در ژورنال International Journal of Cancer  منتشر شد، مصرف مرکبات از ابتلا به انواع سرطان در بزرگسالان ژاپنی کاست. تاکنون مدارک زیادی اثر محافظتی مرکبات ازجمله لیموترش را در برابر انواع سرطان از جمله سرطان لوله ی گوارش، سرطان مجرای تنفسی، سرطان لوزالمعده، سرطان پروستات و سرطان سینه نشان داده اند.

به نظر پژوهشگران، اسانس لیموترش به علت اثر افزایشی بر لکوسیت ها و درصد لنفوسیت های خون، می تواند با تقویت دستگاه ایمنی سبب جلوگیری از بروز بیماری های عفونی و سرطان شود. تنش اکسیداتیو می تواند موجب پیشرفت سرطان شود.

مرکبات حاوی فلاونوئیدها و ویتامین ها هستند، به دلیل داشتن خاصیت آنتی اکسیدانی و خنثی کردن تنش اکسیداتیو، می توانند در ممانعت از بروز یا پیشرفت سرطان مفید باشند. عصاره ی این گیاهان با فعالیت ضد التهابی خود، از تکثیر سلول های سرطانی جلوگیری می کند و باعث آپوپتوز آنها می شود. برای نمونه، نارینجنین موجود در این گیاهان می تواند باعث ترمیم DNA شود. محققان مرکبات را در کاهش وقوع یا پیشروی سرطان موثر می دانند، به ویژه اگر به همراه چای سبز مصرف شوند.